Berichten

Provinciebestuur bereidt het Kloosterbos in Wachtebeke voor op brandrisico

/in , , , /door

Donderdag 12 augustus 2021 — Naar aanleiding van de voorbije droge zomers, stelde het provinciebestuur in 2020 een nood- en interventieplan op voor het Kloosterbos. In samenwerking met de betrokken brandweerzone Centrum en de lokale autoriteiten van Wachtebeke is een plan uitgewerkt dat een snelle en doortastende interventie bij brand moet mogelijk maken. Om de parate terreinkennis bij het brandweerkorps te verhogen, organiseerde brandweerzone Centrum op donderdagavond 12 augustus een grootschalige brand- en zoekoefening in het Kloosterbos. Het scenario van de oefening was een combinatie van verschillende levensechte situaties.

“Dit 125 ha bosgebied bestaat o.a. uit waardevol heidegebied en grote percelen dennenbomen. Beide biotopen zijn bij droogte brandgevoelig. Natuurherstel na een brand is niet evident: het kost handenvol geld en het duurt decennia vooraleer de eerste resultaten weer zichtbaar zijn. Daarom is het belangrijk om niet alleen branden te vermijden, maar ook goed voorbereid te zijn op een eventuele brand. Een nood- en interventieplan en oefeningen dragen daar zeker tot bij.”

gedeputeerde Riet Gillis, bevoegd voor Natuur en Klimaat

Interventie, maar vooral preventie

In dit noodplan is het Kloosterbos door de interventiediensten opgedeeld in acht verschillende deelzones, zodat een mogelijk brandhaard in het 125ha bos snel te lokaliseren is. In totaal zijn 45 kleine, maar opvallend oranje infobordjes op het domein aangebracht. Elk bordje vermeldt het noodnummer 112 en het ‘adres’ in het Kloosterbos, een combinatie van cijfers en een letter gaande van zone A tot en met H. Zo kan de melder beter de locatie van de brand in het bos aan de hulpdiensten meedelen.

Bij het opstellen van het noodplan is ook rekening gehouden met de toegankelijkheid via voldoende brede en berijdbare paden. Zo kunnen brandweerwagens met blusmateriaal het bos inrijden.

“Behalve de weersomstandigheden waar we geen invloed op hebben, zijn terreinkennis en interventiesnelheid cruciale factoren om de omvang van een natuurbrand in te perken. Een belangrijke rol is weggelegd voor bezoekers van een bos of natuurgebied: wees waakzaam, rook niet en stook geen vuurtjes. Ik heb in mijn loopbaan gelukkig nog maar een paar kleine natuurbranden meegemaakt en ik wil dat ook graag zo houden.”

Jörge Engels, luitenant brandweerzone Centrum

Fragiel dennenbos omvormen tot weerbaar en biodivers bos

Een bos dat uit verschillende boomsoorten bestaat, is niet alleen goed voor de biodiversiteit. De variatie aan bomen draagt ook bij aan de weerbaarheid en de brandpreventie. In de loop van de 20ste eeuw werden in het Kloosterbos op grote schaal naaldbomen aangeplant voor de economische productie van hout. Daarom vormt de Provincie, die in 2002 eigenaar werd van het Kloosterbos, het bos opnieuw om tot een structuurrijk bosgebied met inheemse soorten zoals struikheide, berk en zomereik. Dat zijn de soorten die er oorspronkelijk floreerden. Door eenzijdige beplanting verschraalt de soortenrijkdom aan planten en dieren. Een eenzijdig bos is ook vatbaar voor plagen zoals vb. de letterzetter, de schorskever die dodelijk blijkt voor fijnsparbossen in het Waasland. Door de klimaatverandering  worden dergelijke homogene naaldbossen ook gevoelig voor droogte, met groter risico op brandgevaar. In loofbossen is het brandgevaar bij droogte beperkter.

Project Florient onthult: 40% van de plantenrijkdom verdwenen

/in , , /door

Rondreizende tentoonstelling en zoektocht ‘Florient Express: twee eeuwen Oost-Vlaamse flora’

Vrijdag 2 april 2021 — Op zaterdag 3 april 2021 start in provinciaal domein Het Leen in Eeklo de rondreizende tentoonstelling ‘Florient Express: twee eeuwen Oost-Vlaamse flora’ en de gelijknamige zoektocht voor gezinnen.

De tentoonstelling en de zoektocht maken deel uit van het project ‘Florient’, een samenwerking tussen UGent en Provincie Oost-Vlaanderen. Dit project laat het publiek kennismaken met een bron die uniek is in Vlaanderen: een herbarium dat dit jaar zijn 200ste verjaardag viert.

Naast de expo en het kinderaanbod is er ook een databank, een wandeling langs de bedreigde planten en een publicatie.

“Florient is een van onze projecten op het kruispunt van erfgoed en natuur, waar we deze beleidsperiode stevig op inzetten. We vertrekken van een historische bron: een 200 jaar oud herbarium. Die leert ons dat er al veel plantenrijkdom verloren ging. Lessen trekken uit het verleden is heel belangrijk nu de klimaatverandering zich al laat voelen. Via onze provinciale diensten en domeinen helpen we UGent om een breder publiek te bereiken.”

gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed

Unieke bron in Vlaanderen

200 jaar geleden was er in Oost-Vlaanderen een wedstrijd om zoveel mogelijk wilde plantensoorten te zoeken en te noteren waar ze groeiden. Met 1 505 gedroogde planten, vastgemaakt op papier, kwam Charles Van Hoorebeke als winnaar uit de bus.

Gelukkig is dit werk bewaard in de Plantentuin van UGent. Het is immers een uniek tijdsdocument van wat hier twee eeuwen geleden groeide.

De studie van dit herbarium wijst uit dat 40% van deze plantensoorten ondertussen al verdwenen of sterk bedreigd is. Het gaat dan bijvoorbeeld om de kievitsbloem in de Leiestreek, zevenster in de Vlaamse Ardennen, vlottende waterranonkel in het Waasland, echte heemst in het Meetjesland en parnassia in de Denderstreek.

Een breder publiek

Het herbarium van Van Hoorebeke is een bron die uniek is in Vlaanderen. De vaststelling dat zoveel soorten intussen uit de provincie verdwenen zijn, is ronduit frappant. Daarom sloegen UGent en Provincie Oost-Vlaanderen de handen in elkaar. Met de expertise en het bereik van de dienst Erfgoed, provinciale recreatiedomeinen en natuureducatieve centra van het provinciebestuur ontstond er een publiekswerking op meerdere sporen.

Rondreizende tentoonstelling Florient Express

De rondreizende tentoonstelling toont welke processen ervoor zorgden dat de planten ondertussen verdwenen of bedreigd zijn. De expo start op zaterdag 3 april in domein Het Leen in Eeklo. Half mei verhuist ze naar domein Puyenbroeck in Wachtebeke. Vanaf 4 mei staat de expo ook een weekje in de Plantentuin in Gent, naar aanleiding van de Groene Zesdaagse van de Floraliën. In juli is domein De Gavers (Geraardsbergen) aan de beurt en in augustus domein De Ster (Sint-Niklaas). Daarna volgt nog een stop in domein Nieuwdonk (Berlare).

Zoektocht voor gezinnen

Op elke locatie waar de tentoonstelling start, kan je aan de balie een zoekboekje afhalen waarmee je met kinderen van circa 6-12 jaar op pad kunt om de bedreigde planten op te sporen. Voor deze paasvakantie is Het Leen dus een prima tip voor een uitstap in je gezinsbubbel.

Databank

Alle wilde inheemse plantensoorten uit het herbarium werden ingevoerd in een databank. Deze lijst is aangevuld met informatie over de vindplaats en de oude naam, en uitleg over de culinaire, medicinale en economische toepassingen van de planten in die tijd. Een ideale bron dus voor botanici of herboristen, maar ook interessant voor wie betrokken is bij de opmaak van een beheersplan, bij natuurinrichting of -heraanleg. Wie kiest voor streekeigen beplanting en verdwenen of bedreigde planten herintroduceert, draagt bij tot de SDG’s (Sustainable Development Goals), biodiversiteit en klimaat.

Wandeling Terug van weggeweest

In de UGent Plantentuin zijn lokaal verdwenen of bedreigde soorten terug opgekweekt: ze zijn ‘terug van weggeweest’ in Oost-Vlaanderen. Kom ze vanaf mei bewonderen tijdens een wandeling in de tuin.

De publicatie

Eind september wordt een rijk geïllustreerd boek verwacht over het herbarium, de verdwenen planten, en de landschappen waarin ze voorkwamen. Voorintekenen kan op erfgoed@oost-vlaanderen.be.

Alle info over het totale project vind je op www.oost-vlaanderen.be/florient

Inspiratiedag over dreigende droogte en waardevol water

/in , , /door

 

Op 16 maart zonden we onder grote belangstelling de inspiratiedag ‘Over dreigende droogte en waardevol water’ live uit. Bijna 400 medewerkers van de Vlaamse administraties, provincies, gemeenten en sectororganisaties schreven zich in.

Wil je de opnames nog eens herbekijken of heb je een presentatie gemist? Je vindt ze hieronder of op onze website terug.

Provincie Oost-Vlaanderen strijdt proactief tegen droogte

/in , /door

Woensdag 17 maart 2021 — De Provincie bindt de strijd aan met droogte via proactieve initiatieven die waterschaarste helpen voorkomen. Zo rolt de Provincie een meetnetwerk uit dat de waterpeilen van de Oost-Vlaamse beken continu opvolgt. Ze zet ook experimenten op voor alternatieve waterbronnen. Er wordt onderzocht of een deel van het water in de overstromingsgebieden kan ingezet worden als publieke waterreserve.

Ondanks de wateroverlast van afgelopen februari, is droogte nog steeds een prangend probleem en staat het hoog op de provinciale agenda. Verschillende klimaatscenario’s bevestigen dat lange periodes van droogte standaard zullen worden. Aanhoudende droogte wordt afgewisseld met extreme piekbuien die wateroverlast veroorzaken. De Provincie zet in op nieuwe maatregelen om waterschaarste te helpen voorkomen.

“Als er dit voorjaar even weinig neerslag valt als vorig jaar vrezen we opnieuw voor een kurkdroge zomer. Daarbij stapelt de impact van de afgelopen droogteperiodes zich op.  Als Provincie zetten we daarom sterk in op proactieve maatregelen die de balans tussen watervraag en wateraanbod op een structurele en duurzame manier in evenwicht brengen.”

gedeputeerde Leentje Grillaert, bevoegd voor Integraal waterbeleid

De Provincie Oost-Vlaanderen ondersteunt ook steden en gemeenten in de strijd tegen waterschaarste. In dat kader organiseerde de Provincie op 16 maart 2021 de eerste editie van de Inspiratiedag ‘Over dreigende droogte en waardevol water’ voor lokale besturen, studiebureaus en agentschappen. Met deze inspiratiedag wil de Provincie informatie verschaffen over allerlei acties tegen droogte en een dialoog aangaan over deze relatief nieuwe problematiek.

200 sensoren meten waterpeil

Momenteel rolt de Provincie een fijnmazig netwerk uit van 200 sensoren die het waterpeil op de Oost-Vlaamse beken continu meten en doorsturen. De sensoren zijn multiflexmeters, compacte sensoren die ontwikkeld zijn door het waterschap Scheldestromen in Nederland. Via een geluidssignaal meet de sensor elk kwartier het waterpeil en stuurt het meetresultaat in realtime door naar de Provincie. Deze gegevens, die ook voor iedere burger raadpleegbaar zullen zijn, zijn van groot belang voor de vormgeving van het waterbeleid en de organisatie van de proactieve acties. Daarnaast spelen de sensoren ook een belangrijke rol bij het opvolgen van wateroverlast.

Water sparen

De Provincie onderzoekt ook de mogelijkheid om gecontroleerde overstromingsgebieden deels herin te richten zodat landbouwers hieruit water kunnen onttrekken in de zomer, evenwel zonder de bescherming tegen wateroverlast te verminderen. Een belangrijk deel van de watervraag tijdens de zomer is namelijk afkomstig van de landbouwsector. Zij hebben het water voornamelijk nodig wanneer er weinig neerslag valt en hebben niet altijd voldoende met hun eigen hemelwaterreserves. In Kruisem wordt momenteel een overstromingsgebied omgebouwd tot een combinatie van een spaar- en bufferbekken. Zo zal het gebied water kunnen bergen om wateroverlast te voorkomen, maar tegelijk tijdens droge periodes het overtollig winterwater beschikbaar stellen aan de omwonende landbouwers.