“Florient is een van onze projecten op het kruispunt van erfgoed en natuur, waar we deze beleidsperiode stevig op inzetten. We vertrekken van een historische bron: een 200 jaar oud herbarium. Die leert ons dat er al veel plantenrijkdom verloren ging. Lessen trekken uit het verleden is heel belangrijk nu de klimaatverandering zich al laat voelen. Via onze provinciale diensten en domeinen helpen we UGent om een breder publiek te bereiken.”

gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Erfgoed

Unieke bron in Vlaanderen

200 jaar geleden was er in Oost-Vlaanderen een wedstrijd om zoveel mogelijk wilde plantensoorten te zoeken en te noteren waar ze groeiden. Met 1 505 gedroogde planten, vastgemaakt op papier, kwam Charles Van Hoorebeke als winnaar uit de bus.

Gelukkig is dit werk bewaard in de Plantentuin van UGent. Het is immers een uniek tijdsdocument van wat hier twee eeuwen geleden groeide.

De studie van dit herbarium wijst uit dat 40% van deze plantensoorten ondertussen al verdwenen of sterk bedreigd is. Het gaat dan bijvoorbeeld om de kievitsbloem in de Leiestreek, zevenster in de Vlaamse Ardennen, vlottende waterranonkel in het Waasland, echte heemst in het Meetjesland en parnassia in de Denderstreek.

Een breder publiek

Het herbarium van Van Hoorebeke is een bron die uniek is in Vlaanderen. De vaststelling dat zoveel soorten intussen uit de provincie verdwenen zijn, is ronduit frappant. Daarom sloegen UGent en Provincie Oost-Vlaanderen de handen in elkaar. Met de expertise en het bereik van de dienst Erfgoed, provinciale recreatiedomeinen en natuureducatieve centra van het provinciebestuur ontstond er een publiekswerking op meerdere sporen.

Rondreizende tentoonstelling Florient Express

De rondreizende tentoonstelling toont welke processen ervoor zorgden dat de planten ondertussen verdwenen of bedreigd zijn. De expo start op zaterdag 3 april in domein Het Leen in Eeklo. Half mei verhuist ze naar domein Puyenbroeck in Wachtebeke. Vanaf 4 mei staat de expo ook een weekje in de Plantentuin in Gent, naar aanleiding van de Groene Zesdaagse van de Floraliën. In juli is domein De Gavers (Geraardsbergen) aan de beurt en in augustus domein De Ster (Sint-Niklaas). Daarna volgt nog een stop in domein Nieuwdonk (Berlare).

Zoektocht voor gezinnen

Op elke locatie waar de tentoonstelling start, kan je aan de balie een zoekboekje afhalen waarmee je met kinderen van circa 6-12 jaar op pad kunt om de bedreigde planten op te sporen. Voor deze paasvakantie is Het Leen dus een prima tip voor een uitstap in je gezinsbubbel.

Databank

Alle wilde inheemse plantensoorten uit het herbarium werden ingevoerd in een databank. Deze lijst is aangevuld met informatie over de vindplaats en de oude naam, en uitleg over de culinaire, medicinale en economische toepassingen van de planten in die tijd. Een ideale bron dus voor botanici of herboristen, maar ook interessant voor wie betrokken is bij de opmaak van een beheersplan, bij natuurinrichting of -heraanleg. Wie kiest voor streekeigen beplanting en verdwenen of bedreigde planten herintroduceert, draagt bij tot de SDG’s (Sustainable Development Goals), biodiversiteit en klimaat.

Wandeling Terug van weggeweest

In de UGent Plantentuin zijn lokaal verdwenen of bedreigde soorten terug opgekweekt: ze zijn ‘terug van weggeweest’ in Oost-Vlaanderen. Kom ze vanaf mei bewonderen tijdens een wandeling in de tuin.

De publicatie

Eind september wordt een rijk geïllustreerd boek verwacht over het herbarium, de verdwenen planten, en de landschappen waarin ze voorkwamen. Voorintekenen kan op erfgoed@oost-vlaanderen.be.

Alle info over het totale project vind je op www.oost-vlaanderen.be/florient